Przyjmowanie Komunii świętej pod obiema postaciami
dr Wojciech Kosek: Przyjmowanie Komunii świętej pod obiema postaciami jest szczegółowo regulowane przez dokumenty Kościoła. W żadnym z nich nie znalazłem innego sposobu niż ten, iż wierni procesyjnie idą, przyklękają, podchodzą do szafarza Najświętszego Sakramentu i Najświętsze Postaci przyjmują stojąc.
Od jakiegoś czasu niektórzy wierni, powołując się na przykład papieża Benedykta XVI, który Komunii Świętej pod postaciami chleba udziela wiernym idącym w procesji do klęcznika, na którym klękają, akcentują wartość przyjmowania Komunii świętej na klęcząco. O różnicach w liturgicznych regulacjach pomiędzy sytuacją Komunii świętej pod jedną postacią a pod obiema nie słyszeli zazwyczaj, więc bezproblemowo przenoszą i na przypadek Komunii św. pod obiema postaciami ów akcent chcą i w tej sytuacji klęczeć.
Czy regulacje odnośnie Komunii św. pod obiema postaciami, które nigdzie nie dopuściły alternatywy „klęczeć / stać”, należy rozumieć ściśle, tj. jedynie tym, którzy się upierają, udzielać Komunii św. pod obiema postaciami na klęcząco?
Czy kapłanowi wolno zarządzić wbrew normom, żeby wszyscy, którzy zechcą, klękali w tej sytuacji? Z taką sytuacją się spotkałem w czasie Mszy świętej.
Z moich doświadczeń wiem, że często szafarze Najświętszego Sakramentu nie zdają sobie sprawy, że wg norm liturgicznych jedynie postawa stojąca jest przewidziana dla udzielania Komunii Świętej pod obiema postaciami.
Będę wdzięczny za odpowiedź.
dr Wojciech Kosek
Ks. dr Dominik Ostrowski:
Szanowny Panie Doktorze,
Odwołując się do znanych już przez Pana przepisów liturgicznych oraz innych dokumentów kościelnych, pozwolę sobie na skrócenie odpowiedzi do minimum.
1.Przepis OWMR 160 w połączeniu z przepisem nr 27 Instrukcji Episkopatu Polski z dn. 11 III 1987 jest dla nas wiążący, tzn. że na terytorium Polski Komunii pod obiema postaciami powinno się udzielać wiernym stojącym przed szafarzem. O możliwej drodze modyfikacji tego przepisu EP (dość starego, przyznajmy) piszę w punkcie 3.
2.Do wszystkich poruszonych już argumentów dodajmy, że główną i najpełniejszą formą spożywania Krwi Pańskiej jest picie jej prosto z kielicha, co jest zgodne z nakazem samego Chrystusa „Bierzcie i pijcie”. Por. OWMR 245. Stąd samo podawanie Komunii św. pod obiema postaciami poprzez zanurzenie Hostii w kielichu jest z liturgicznego punktu widzenia formą „dodatkową”, drugą. Sądzę, że intencja przepisu Episkopatu, który uczy wiernych postawy stojącej przy spożywaniu Komunii pod obiema postaciami, jest o tyle mądra, że niejako rezerwuje tę postawę na sytuację, ku której Kościół poprzez reformę liturgiczną zmierza: aby znak Komunii był pełny poprzez spożywanie Krwi Pańskiej prosto z kielicha.
Dla przykładu w diecezjach katolickich w Wielkiej Brytanii zwyczaj spożywania Krwi Pańskiej z kielicha przez wiernych podchodzących procesjonalnie przyjął się znakomicie i podczas codziennych mszy parafialnych wierni uczestniczą w takiej Komunii (nie unikając niestety innych nadużyć przy tej okazji, ale nie miejsce tutaj rozstrzygać wszystkie sprawy naraz). Myślę, że takie ułożenie sprawy, jakie jest w polskim prawodawstwie w tej kwestii, jest słuszne. Niemniej, pozostaje wątpliwość co do zasadności tego kategorycznego nakazu w przypadku Komunii przez zanurzenie (której nota bene udziela się często klęczącym nowożeńcom). W takim wypadku widzę jeszcze możliwość „usprawiedliwienia” istniejącego już w wielu miejscach zwyczaju na podstawie innego dokumentu, o czym poniżej.
3. Wskazania po ogłoszeniu nowego wydania Ogólnego wprowadzenia do Mszału Rzymskiego z dnia 9 marca 2005 w Nr 39 oznajmiają: Zgodnie z OWMR 387 biskup diecezjalny powinien określić przepisy dotyczące udzielania Komunii świętej pod obiema postaciami na terenie jego diecezji. To oznacza możliwość działania także z ramienia biskupa diecezjalnego, który domniemaną lukę przepisową może wypełnić i zezwolić, aby wierni mogli klęczeć podczas przyjmowania Hostii zanurzonej uprzednio w kielichu.
To jest także częściową odpowiedzią na Pańskie pytanie, czy Konferencja Episkopatu mogłaby wystosować list w tej sprawie do wiernych. Wydaje się, że Konferencja Episkopatu Polski już zajęła w tej sprawie stanowisko: podstawową formą jest udzielanie Komunii pod obiema postaciami na stojąco, dodatkowe kwestie może modyfikować biskup diecezjalny.
Źródło Anamnesis 70