KONGREGACJA DS. KULTU BOŻEGO I DYSCYPLINY SAKRAMENTÓW

Prot. N. 303/20

Watykan, 13 maja 2022 roku

Ekscelencjo,

Kongregacja ta otrzymała pismo Ekscelencji z dnia 4 czerwca 2020 roku, w którym
Ekscelencja zadał trzy pytania dotyczące dekretu Sacra Congregatio pro Cultu Divino „De
nomine episcopi in prece eucharistica proferendo”, o wymienianiu w Modlitwie Eucharystycznej innych biskupów i biskupa seniora. Czas, który upłynął od obecnej odpowiedzi,
posłużył Dykasterii do powrotu do przestudiowania sprawy w pół wieku po dekrecie.

Dekret ten nadal obowiązuje. Jego celem była aktualizacja bardzo starej praktyki w świetle nowych form jurysdykcji, takich jak dla przykładu prefektury i wikariaty apostolskie,
opactwa nullius. Nie ma mowy o biskupie seniorze, który jednak został wymieniony
w Commentarium towarzyszącym publikacji („Notitiae” 8[1972], 349-353). Ten ostatni
tekst nie ma oczywiście wartości prawnej. Jego autor sugerował, aby biskup senior został
zaliczony do szczególnych przypadków, które można przedłożyć Stolicy Apostolskiej.

Wymienianie innych biskupów podczas Modlitwy eucharystycznej reguluje Institutio
generalis Missalis Romani w nr 149: wymienianie biskupa koadiutora i biskupa pomocniczego jest fakultatywne („nominari licet”); nie wymienia się innych biskupów obecnych
okolicznościowo, a gdy uczestniczy w niej więcej niż jedna osoba, stosuje się formułę
zbiorową. Odpowiedź na trzecie pytanie zależy od znaczenia wspominania. Dekret z 1972
roku wyraźnie stwierdził, że wspominanie biskupa jest „signum communionis cum illo”,
ma więc wartość eklezjologiczną i wspólnotową. Nawet bowiem biskup odprawiający
poza swoją diecezją jest wezwany, aby wspomnieć najpierw współbrata biskupa z tego miejsca, a następnie siebie.

Każda celebracja eucharystyczna jest aktem Kościoła i zobowiązuje cały Kościół, a komunia eklezjalna ma swój widzialny znak w osobie biskupa, który w każdej diecezji jest
zawsze jeden. Z tego powodu przepisy zamierzają uniknąć tego, że wymienianie również
biskupa seniora może prowadzić do wprowadzenia zamieszania w tej zasadzie lub że
w istocie wspominanie obecnych biskupów może rozmyć ten mocny znak eklezjologiczny,
stając się wyrazem okolicznościowym. Minione półwiecze dostarczyło również bogatej
próbki doświadczeń, które należy wziąć pod uwagę: obecność Papieża emeryta podczas
liturgii papieskiej, podczas której zawsze ściśle przestrzegano wspomnianych wyżej zasad;
wydłużenie średniej długości życia, które powoduje wiele przypadków istnienia kilku żyjących biskupów seniorów; przypadki sukcesji problematycznych, a nawet konfliktowych,
w których wspominanie może nawet brzmieć niestosownie lub polemicznie. Wszystko to
potwierdza ważność i trwałą aktualność przepisów.

Oczywiście aktualna pozostaje zachęta zawarta w Commentarium, a przypomniana przez
Waszą Ekscelencję, aby cenić osobę i świadectwo biskupa seniora. Będzie więc rzeczą
właściwą pamiętać o nim w jednej z intencji w modlitwie powszechnej lub wiernych, gdy
będzie on obecny podczas celebracji oraz w znaczących datach jego życia i kapłaństwa.

Pozostaję chętnie do dyspozycji Ekscelencji w przypadku wszelkich dalszych wyjaśnień
i korzystam ze sposobności, by wyrazić mój należyty szacunek.

Wielce oddany Waszej Ekscelencji in Domino

+ Vittorio Francesco Viola, OFM
Arcybiskup Sekretarz

+ Aurelio García Macías
Podsekretarz

______________________________
Jego Ekscelencja
Ksiądz Arcybiskup Stanisław GĄDECKI
Przewodniczący Konferencji Biskupów
Skwer Kard. S. Wyszyńskiego 6
01-015 WARSZAWA
POLSKA

Tłumaczenie z języka włoskiego:
o. Bazyli Degórski OSPPE / Biuro ds. Komunikacji Zagranicznej KEP

Źródło: Anamnesis 111