Związki pomiędzy sakramentaliami a liturgią

Pytanie:

Proszę o wyjaśnienie związku pomiędzy sakramentaliami a liturgią. Sakramentalia mogą być bowiem sprawowane według księgi liturgicznej „Obrzędy Błogosławieństw”, ale również byc odmawiane prywatnie: czynienie znaku krzyża, noszenie szkaplerza, odmawianie różańca, używanie wody święconej. Czy również takie „prywatne” praktyki możemy nazwać liturgią Kościoła?

ks. dr Stanisław Szczepaniec:

Zarówno sakramenty jak i sakramentalia stanowią liturgię Kościoła. Obok niej istnieją różnorodne pratyki nazywane pobożnością ludu Bożego. Należą do nich .in. wymienione w pytaniu czynności, jak udział w nabożeństwach, odmawianie różańca, noszenia medalika czy szkaplerza, przeżywanie pielgrzymek, umieszczanie krzyża lub obrazu nie stanowią liturgii. Są one gorąco zalecone przez Kościół i spełniają bardzo ważną rolę, ale nie stanowią liturgii. Przygotowują do uczestnictwa w niej i przyczyniają się do tego że owoce sakramentów i sakramentaliów głębiej przenikają w nasze życie. Szeroko omawia te zagadnienia Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii.

Niektóre nabożeństwa są bardzo podobne do celebracji liturgicznych. Czasem spotkania modlitewne w niektórych grupach trwają dłużej niż Msza święta i od strony emocji są bardziej przeżywane niż ona. Nie oznacza to jedak, że są one celebracją liturgiczną lub, że można je stawiać wyże niż sakramenty i sakramentalia. W pytaniu o to, co jest liturgią, a co nią nie jest, naley się odwołać do zatwierdzonych przez Kościół ksiąg liturgicznych. Tam podane są zarówno teksty czytań i modlitw oraz sposób ich przeżywania. Nie ma celebracji liturgicznych, które nie byłyby określone przez Kościół co do treści i sposobu przeżywania. We wspomnianych Obrzędach Błogosławieństw, które są księgą liturgiczną, zamieszczone są np. modlitwy przed i po posiłku. To piękne i wzorcowe modlitwy przy stole. Jest to pewien wyraz wiary, że spotkanie ludzi przy wspólnym stole ma w sobie wymiar sakralny. Nie jest to tylko samo zaspokojenie głodu, lecz doświadczenie wspólnoty, w której jest obecny Pan, przyzywany przez moditwę. Obrzędy błogosławieństw poświęcają tej tematyce wiele miejsca (nr 782-827). Przeżywanie modlitwy przy stole według tych obrzędów jest sprawowaniem liturgii. Gromadzą się na nią najczęściej członkowie Kościoła domowego.

ks. dr Stanisław Szczepaniec
konsultor Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów

Źródło: biuletyn „Anamnesis” nr 85, KKBiDS EP